30 paź PIP będzie mogła stwierdzać stosunek pracy zamiast B2B?
FAQ: PIP a „zamiana” B2B na umowę o pracę (projekt UD283)
To wciąż projekt – ale bardzo zaawansowany. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowelizacji ustawy o PIP (UD283), który przyznaje Inspekcji kompetencję do wydania decyzji administracyjnej stwierdzającej istnienie stosunku pracy, gdy w realiach z art. 22 § 1 k.p. strony zawarły umowę cywilnoprawną. Planowany termin wejścia w życie to 1 stycznia 2026 r.
Co dokładnie się zmienia
Projekt dodaje do ustawy o PIP nową kompetencję (art. 11 pkt 7a):
„stwierdzania istnienia stosunku pracy w sytuacji kiedy zawarto umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, powinna być zawarta umowa o pracę”
Równolegle projekt wzmacnia narzędzia kontroli (zdalne oględziny, przesłuchania online, obowiązek przekazywania kopii dokumentów w postaci elektronicznej), co ma usprawnić postępowania i ograniczyć ich uciążliwość logistyczną.
Horyzont kontroli wobec podmiotów niebędących pracodawcami jest limitowany – co do zasady do 1 roku wstecz od dnia rozpoczęcia kontroli. To istotny bezpiecznik po stronie przedsiębiorców.
Wejście w życie: projekt stanowi wprost – „Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.”. Pamiętaj jednak, że to projekt i w toku prac możliwe są korekty.
Na jakiej podstawie prawnej Inspekcja ocenia „etat”
Kryteria są niezmienne: art. 22 § 1 k.p. – podporządkowanie, miejsce i czas pracy wyznaczane przez pracodawcę, osobiste świadczenie pracy, ciągłość i ryzyko po stronie pracodawcy. To test materialny, nie „nazwa umowy”.
„Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.”
Procedura w skrócie
- Kontrola PIP może objąć również podmioty niebędące pracodawcą, jeżeli w ostatnim roku na ich rzecz była świadczona praca przez osoby fizyczne – w tym B2B.
- W razie stwierdzenia, że fakty odpowiadają art. 22 § 1 k.p., okręgowy inspektor pracy wydaje decyzję administracyjną o istnieniu stosunku pracy. Od tej decyzji przysługuje odwołanie, a następnie kontrola sądowa w sądzie pracy.
Co to oznacza dla przedsiębiorców
Nie ma „automatu” ani odwrotu ciężaru dowodu. Jest silniejsza procedura i szybsza ścieżka do rozstrzygnięcia sporów o kwalifikację zatrudnienia. Wygrywa faktyczny model współpracy: jeśli jest realne podporządkowanie i „etatowe” cechy – decyzja PIP będzie trudna do podważenia; jeśli model to rzeczywiste B2B (swoboda czasu/miejsca, brak bieżącego kierownictwa, ryzyko po stronie usługodawcy, możliwość substytucji, wielość klientów) – tutaj warto podnieść rękawicę w sporze z Urzędem.
Jak się przygotować – minimum compliance
- Umowy B2B szyte na rzeczywistość: zakres, cel, rezultat, prawo zastępstwa, brak sztywnych godzin, brak podległości służbowej.
- Dowody na brak podporządkowania: korespondencja, własne narzędzia wykonawcy, wielość klientów, rozliczanie rezultatów, a nie czasu.
- Onboarding i procedury: checklisty dla zleceń/usług, szkolenie managerów „czego nie robić z B2B”, audyt roczny ryzyk.
Czy PIP naprawdę będzie mogła „zamienić” B2B na umowę o pracę decyzją administracyjną?
Tak – projekt UD283 przewiduje decyzję stwierdzającą istnienie stosunku pracy, gdy realia odpowiadają art. 22 § 1 k.p. To decyzja z odwołaniem do GIP i dalej do sądu pracy, więc nie „automat”.
Kiedy te przepisy mogą wejść w życie i czy już obowiązują?
Na dziś to projekt. W wersjach opublikowanych przewidziano wejście 1.01.2026 – zawsze sprawdzaj aktualny plik w RCL.
Co to jest projekt UD283 i gdzie sprawdzić najnowszą wersję?
To numer w wykazie prac rządu. Aktualny status i PDF-y: RCL, a także BIP MRPiPS.
Czy PIP może stwierdzić stosunek pracy nawet jeśli nie było umowy na papierze?
Tak – liczą się fakty, nie etykieta. Jeżeli praca była wykonywana w warunkach z art. 22 § 1 k.p., brak „papieru” nie chroni.
Czy nowe przepisy obejmą tylko B2B, czy też zlecenia i dzieła?
Materialnie kluczem jest art. 22 § 1 k.p. – jeżeli relacja ma cechy etatu, nazwa umowy (B2B/zlecenie/dzieło) nie przesądza.
Czy decyzja PIP działa wstecz, czy tylko od dnia wydania?
Projekt rozróżnia skutki „od dnia decyzji” w prawie pracy i odrębnie traktuje rozliczenia ZUS/podatki za okresy wcześniejsze – te są powiązane z biegiem odwołań i prawomocnością.
Jak długo PIP może się cofać w kontroli w sprawach „zamiany” B2B?
Co do zasady rok wstecz od dnia rozpoczęcia kontroli wobec podmiotów niebędących pracodawcą.
Jak PIP będzie badać „podporządkowanie” z art. 22 k.p.?
Patrzy na realia: wyznaczanie czasu i miejsca pracy, bieżące polecenia, włączenie w strukturę, osobiste świadczenie, ryzyko po stronie zamawiającego.
Czy IT-kontraktor na B2B z jednym klientem jest od razu „etatowcem”?
Nie automatycznie – jeden klient zwiększa ryzyko, ale decyduje całokształt: swoboda czasu/miejsca, brak kierownictwa, rezultat, substytucja.
Czy umowa ramowa + taski w JIRA to dowód podporządkowania?
Same taski nie – ryzyko tworzy się przy codziennych dyspozycjach jak/kiedy/gdzie pracować.
Czy godziny w Slack/Teams mogą przesądzić o „etatowości”?
Stałe grafiki i „dyżury” przemawiają za podporządkowaniem. SLA dla rezultatów – neutralniejsze.
Co jeśli kontraktor B2B używa sprzętu firmowego?
To jeden z wielu czynników – rozstrzyga łączna ocena (narzędzia, czas/miejsce, nadzór, ryzyko gospodarcze).
Czy realna możliwość podstawienia zastępcy pomaga?
Tak, jeśli jest faktycznie stosowana bez akceptacji personalnej po stronie klienta.
Jakie dowody najlepiej zbierać, żeby obronić prawdziwe B2B?
Specyfikacje rezultatów, acceptance criteria, protokoły odbioru, rozliczenia za rezultat, wykaz innych klientów, OC zawodowe, własne narzędzia.
Czy PIP może prowadzić kontrolę zdalnie?
Tak – projekt przewiduje przekazywanie dokumentów elektronicznie, oględziny „na żywo” kamerą i przesłuchania online.
Jak wygląda procedura odwoławcza od decyzji PIP?
Od decyzji OIP odwołanie do GIP (krótki termin), a następnie do sądu pracy – tryb szczególny w k.p.c.
Jak liczyć terminy odwołań?
Od doręczenia decyzji. Terminy są krótkie – pilnuj ich, bo to realne „okno” obrony.
Czy w tym trybie można zawrzeć ugodę albo iść do arbitrażu?
Projektowy tryb sądowy nie przewiduje ugody ani arbitrażu – spór rozstrzyga sąd pracy.
Czy po decyzji PIP trzeba wdrożyć urlopy, ewidencję czasu, PPK?
Tak – skutki pracownicze od dnia decyzji wymagają pełnego wdrożenia reżimu pracodawcy.
Co ze składkami ZUS i podatkami wstecz?
Projekt przewiduje mechanikę, która „odkłada” rozliczenia retro do czasu prawomocności – szczegóły w aktualnym tekście w RCL.
Czy decyzja PIP wskaże stanowisko, wymiar i wynagrodzenie?
Tak – elementy decyzji obejmują m.in. stanowisko, miejsce, wymiar i wynagrodzenie.
Co jeśli PIP wpisze płacę minimalną?
W braku ustaleń wynagrodzenia projekt przewiduje minimalne – dlatego dokumentuj realny poziom i sposób wynagradzania.
Czy procedury B2B w firmie zmniejszą ryzyko decyzji PIP?
Tak – SLA i rezultaty zamiast grafiku, zakaz poleceń osobowych, prawo substytucji, odpowiedzialność za rezultat.
Jak audytować istniejące współprace B2B?
Przeprowadź test art. 22 k.p. i checklistę: czas/miejsce, polecenia, integracja, rezultat, narzędzia, substytucja, wielość klientów, komunikacja.
Czy faktury „za czas pracy” szkodzą, a ryczałt „za efekt” pomaga?
Godzinówka z grafikiem przypomina etat. Ryczałt za rezultat jest dowodowo korzystniejszy.
Onboarding pracownika vs onboardingu kontraktora – jak to odróżnić?
Pracownik: regulaminy, BHP, ewidencja czasu. Kontraktor: dostęp do środowisk i kryteria odbioru – bez podległości służbowej.
Wyłączność i zakaz konkurencji na B2B – ryzykowne?
Szeroka wyłączność i NCA zwiększają ryzyko. Ograniczaj czasowo, terytorialnie i rzeczowo, z wynagrodzeniem za NCA.
Czy PIP ocenia wielość klientów kontraktora?
Tak – to silny wskaźnik samodzielności. Warto to dokumentować.
Praca z biura klienta kilka dni w tygodniu – czy to „miejsce pracy”?
Sama obecność nie – ale stałe godziny i nadzór osoby kierującej to sygnały etatu.
Kalendarze i timesheety – jak nie wyglądać „etatowo”?
Ustal terminy dostarczenia efektów i SLA. Timesheet dla rozliczeń projektu, nie „lista obecności”.
Repozytorium, code review, SCRUM – dowód podporządkowania?
Nie same w sobie. „Etatowość” pojawia się przy stałych dyspozycjach sposobu pracy.
Regulaminy pracy, BHP i RODO dla kontraktora – co z nimi?
Stosuj wersje „dla kontraktorów/gości”. Pełne reżimy pracownicze – ryzyko.
Jak HR ma komunikować się z kontraktorami, żeby nie wpaść w relację kierowniczą?
Językiem SLA: co, do kiedy, według jakich kryteriów odbioru – bez poleceń osobowych.
Czy sama klauzula „brak podporządkowania” w umowie coś daje?
Pomaga dowodowo, ale nie zastąpi realiów. PIP i sądy patrzą na fakty.
Jak dokumentować rezultaty, żeby bronić modelu usługi za efekt?
Specyfikacje, DOR/DoD, protokoły odbioru, metryki jakości, wersjonowanie i akceptacje.
Czy przejście z „fikcyjnego” B2B na etat przed kontrolą ma sens?
Tak – porządkuje przyszłość, choć nie „czyści” przeszłości.
Jak przygotować się do kontroli PIP – krótka checklista?
Umowy/aneksy, korespondencja, backlog i protokoły odbioru, polityki dostępów, wykaz klientów, OC, dowody rezultatów, pełnomocnik do kontaktu.
Czy PIP może kontaktować moich klientów?
Tak – w granicach uprawnień kontrolnych. Przygotuj standard odpowiedzi i kanał przez pełnomocnika.
Mail firmowy i podpis korporacyjny u kontraktora – problem?
Zwiększa wrażenie integracji. Oznaczaj „external/consultant” i ograniczaj ekspozycję.
Karty dostępu i przepustki – czy to „etat”?
Same nie – ale z grafikiem i nadzorem wzmacniają obraz etatu.
„Zadania na jutro do 10:00” – SLA czy polecenie służbowe?
Jednorazowe deadliny są ok. Codzienne odprawy i stałe dyspozycje „jak” – to kierownictwo.
E-maile i komunikatory vs tajemnica przedsiębiorstwa przy PIP?
Udostępniaj niezbędne minimum, z depersonalizacją i kontrolą dostępu. Prowadź kontakt przez pełnomocnika.
B2B na wyłączność – jakie ryzyka?
Wyłączność + stały grafik + bieżące polecenia = wysoka ekspozycja na decyzję o etacie.
Stawka godzinowa – bezpieczna czy nie?
Neutralna w teorii, ale z grafikiem i ewidencją godzin przypomina etat. Ryczałt za rezultat jest lepszy dowodowo.
Premie i bonusy na B2B – czy wyglądają jak pracownicze?
Powiąż je z wynikami kontraktu, nie z dyspozycyjnością.
KPI ustalane przez klienta – kierownictwo czy cele?
KPI dla efektu są ok. Bieżące instruowanie sposobu pracy – to kierownictwo.
Budowlanka: podwykonawca vs pracownik brygady – różnice?
Stały nadzór brygadzisty i grafiki – sygnał etatu. Etapowe rozliczenia za rezultat z własną organizacją – bliżej B2B.
Kontrakty medyczne – czy są zagrożone?
Grafiki i dyżury bywają „etatowe”. Trzeba wzmocnić elementy samodzielności i odpowiedzialności kontraktowej.
Twórcy – grafika, copy, social – na co uważać?
Unikaj stałych dyżurów i bieżących poleceń. Pracuj backlogiem i odbiorami publikacji.
Kurierzy i kierowcy B2B – specyficzne ryzyka?
Stałe trasy, dyspozytornia i godziny – sygnały etatu. Kontrakt „za trasę” z własną organizacją – bezpieczniej.
Gastronomia – szef kuchni/konsultant na B2B?
Możliwe, jeśli to projektowe wdrożenia i szkolenia, nie stałe dyżury kuchenne.
Czy PIP uwzględnia ryzyko gospodarcze kontraktora?
Tak – odpowiedzialność za rezultat, gwarancje, OC – przemawiają za samodzielnością biznesową.
Jak opisać w umowie brak miejsca i stałych godzin?
Wprost: realizacja zdalna lub w siedzibie usługodawcy, brak stałych godzin, terminy odbioru rezultatów.
Szkolenia obowiązkowe klienta – ryzyko?
BHP i bezpieczeństwo informacji są ok. Szkolenia „jak wykonywać codzienną pracę” – ryzykowne.
Review pracy – nadzór czy odbiór?
Odbiór wg kryteriów jest ok. Stałe poprawki „na polecenie przełożonego” – blisko kierownictwa.
NDA i tajemnica bez reżimu pracowniczego – jak?
NDA kontraktowe, ograniczony dostęp, rejestry udostępnień, procedura zwrotu dostępów po zakończeniu.
Regulaminy IT i dostępy – czy to podporządkowanie?
To wymogi bezpieczeństwa. Podporządkowanie rodzi się przy łączeniu z grafikiem i nadzorem czasu.
Urlop i przerwy u kontraktora – jak to opisać?
Kontraktor sam planuje dostępność. Ustalaj okna kontaktu i terminy dostarczenia efektów, nie „wnioski urlopowe”.
Mieszanie B2B i etatu – jakie zasady?
Oddziel role, zadania, narzędzia i przełożonych. Unikaj nakładania się kompetencji.
Kary umowne i OC – czy pomagają bronić B2B?
Tak – pokazują ryzyko gospodarcze po stronie usługodawcy. Pamiętaj o proporcjonalności i związku z rezultatem.
Jak odpowiedzieć na wystąpienie PIP, by nie pogorszyć sytuacji?
Opis modelu „za rezultat”, dowody samodzielności i komunikacja przez pełnomocnika. Zero języka „etatowego”.
„Pracuję w firmie X” w social media – szkodzi?
Tak – lepiej „współpracuję z firmą X jako kontraktor/konsultant”.
Stopki „Senior Developer w X” na LinkedIn – zmienić?
Tak – „Senior Developer – kontraktor dla X”.
Rozliczenia po decyzji PIP – co robi księgowa?
Przechodzi na reżim pracowniczy dla okresów bieżących i monitoruje rozstrzygnięcie co do okresów wcześniejszych.
Czy po decyzji PIP zakłada się akta osobowe i ewidencję czasu?
Tak – niezwłocznie.
„Przepisanie” B2B do spółki z o.o. kontraktora – pomaga?
Forma po stronie usługodawcy nie rozwiązuje problemu, jeśli realia są „etatowe”.
B2B dla studentów – czy PIP patrzy na wiek?
Nie – decydują fakty współpracy.
B2B w gamedev – typowe ryzyka?
Codzienne stand-upy i narzucanie sposobu pracy przez „leada”. Lepiej backlog i odbiory sprintów.
Jak nazwać usługi, by nie brzmiały jak stanowisko?
Nazywaj rezultat/etap projektu, nie „stanowisko”.
Premie od sprzedaży na B2B – ok?
Tak, jeśli powiązane z wynikami kontraktu, nie z dyspozycyjnością.
Jakie pytania może zadawać PIP podczas przesłuchania?
O organizację pracy: kto wydaje polecenia, gdzie i kiedy pracujesz, ilu masz klientów, jak rozliczane są efekty.
Jak prowadzić korespondencję, by nie tworzyć dowodów podporządkowania?
Unikaj „polecenie służbowe” i „grafik”. Pisz o rezultatach, terminach i kryteriach akceptacji.
Jak dokumentować wielość klientów?
Fakturami, referencjami, portfolio. Materiały niejawne – do wglądu.
Biurko u klienta 1-2 dni w tygodniu – czy to bezpieczne?
Tak, jeśli bez stałych godzin i bez bieżącego nadzoru „przełożonego”.
SLA a harmonogram pracy – gdzie granica?
SLA to czasy reakcji i dostarczenia wyników. Harmonogram pracy to godziny i dyżury – tego unikaj na B2B.
Limit spotkań statusowych w umowie – warto?
Tak – mniej codziennych odpraw, więcej przeglądów sprintów i odbiorów etapów.
B2B w sektorze publicznym/SSP – czy kontrola PIP częstsza?
Bywa. Dokumentuj samodzielność szczególnie skrupulatnie.
B2B w NGO – czy PIP może to zakwestionować?
Tak – reżim prawa pracy jest powszechny.
Czy są testy samooceny B2B?
Są pomocnicze. Ostatecznie liczą się dowody z realnej współpracy.
Jak przeszkolić managerów, by nie wpadali w relację kierowniczą?
Bez grafiku i poleceń osobowych, komunikacja o rezultatach i terminach, jasne SLA.
Rolling-contract co miesiąc – czy wygląda jak „czas nieokreślony”?
Nie, jeśli to sekwencja projektów/etapów i brak stałego grafiku.
Codzienny stand-up o 9:00 – to sygnał etatu?
Tak – lepsze są asynchroniczne raporty lub przeglądy sprintów bez stałej godziny.
Jak ułożyć system ticketów, żeby nie przypominał przydzielania zadań pracownikowi?
Jako backlog z realizacją w ramach SLA – bez dyspozycji dnia i godziny.
„Praca na terenie klienta w razie potrzeby” – bezpieczna klauzula?
Tak, o ile „w razie potrzeby” nie staje się stałym grafikiem na miejscu.
Brak OC kontraktora – czy to problem w oczach PIP?
Pośrednio – brak ryzyka po stronie usługodawcy nie pomaga. OC wzmacnia obraz B2B.
„Okres karencji” między B2B a etatem – ma sens?
Tak – porządkuje przyszłość. Przeszłość oceni PIP według realiów z tamtego czasu.
Jak orzecznictwo patrzy na spory o ustalenie stosunku pracy?
Konsekwentnie: liczą się fakty z art. 22 § 1 k.p., a nie nazwa umowy.
Czy wrocławskie firmy są częściej kontrolowane i gdzie szukać pomocy?
Nie ma oficjalnego „klucza regionalnego”. We Wrocławiu zapraszam do kontaktu w sprawie audytu B2B, reprezentacji przy PIP i w sądzie pracy.
No Comments